Salador Mundi

Misja

Placówka ma na celu ukazywanie szerokiego spektrum historii Śląska Opolskiego, w szczególności kultury plastycznej tworzonej w przeszłości oraz obecnie. Muzeum zmierza do kształtowania właściwego rozumienia i szacunku do sztuki sakralnej i religijnej naszego regionu. Głównym zadaniem muzeum jest gromadzenie powstałych przed wiekami na terenie Opolszczyzny obiektów sakralnych, ich ochrona, konserwacja oraz eksponowanie. Nadto działalność naszej placówki nie tylko ukazuje bogactwo przeszło­ści, ale i stan posiadania kultury plastycznej tworzonej obecnie, dlatego też w swoją misję ma wpisaną promocję sztuki współ­czesnej jako istotnego elementu życia kulturalnego i społecznego. Upowszechnianie sztuki współczesnej, zwłaszcza religijnej, a tym samym ułatwianie odbiorcom z różnych środowisk i grup kontaktu z nią, stanowi jedno z najważniejszych zadań wpisanych w społeczną misję placówki.

Muzeum organizuje wystawy czasowe. W Jego ponad trzydziestopięcioletnim istnieniu pokazywane były dzieła wybitnych polskich i zagranicznych artystów. Muzeum, mając na względzie integralność kultury artystycznej, troszczy się także o rozwój kultury muzycznej poprzez organizowanie kameralnych koncertów muzyki. W salach muzeum odbywają się także wieczory poetyckie i przedstawienia teatralne.

Kolekcja

W dwóch salach eksponowane są najciekawsze pod względem artystycznym i historycznym dzieła sztuki sakralnej. Ekspozycja uwzględnia rzeźbę, malarstwo, rzemiosło artystyczne oraz historyczne księgi – rękopisy i starodruki.

Do najcenniejszych zabytków należą gotyckie figury: Madonna z Dzieciątkiem z praskiej szkoły Parlerów, Krucyfiks z kręgu Tilmana Riemeschneidera, Pieta z warsztatu mistrza Wita Stwosza, florenckie renesansowe tondo Madonna z Dzieciątkiem i Św. Janem Chrzcicielem oraz Adoracja Dzieciątka ze szkoły Fra Angelico. Eksponowane naczynia liturgiczne wykonane zostały w śląskich warsztatach złotniczych. Na szczególną uwagę zasługują barokowe kielichy, monstrancje i relikwiarze wykonane przez złotników nyskich.

Historia

Idea powstania Muzeum Diecezjalnego ma swój początek w 1978 roku. Wtedy też – dzięki inicjatywie biskupa Alfonsa Nossola – rozpoczęły się starania o wzniesienie gmachu oraz organizację placówki. Zaprojektowanie budynku powierzono opolskiemu architektowi mgr. inż. Zdzisławowi Budzińskiemu. Muzeum Diecezjalne w Opolu erygowano 31 sierpnia 1984 roku; tego samego dnia jego organizację – a więc wybór, konserwację i ekspozycję dzieł sztuki – powierzono historykowi sztuki, ks. Piotrowi Pawłowi Maniurce, który mianowany został pierwszym dyrektorem muzeum (funkcję tę pełnił nieprzerwanie do października 2022 roku). Uroczyste otwarcie miało miejsce 21 listopada 1987 roku i od tego dnia placówka stała się ważnym ośrodkiem kultury w mieście i rozpoczęła działalność mającą na celu ukazanie przeszłości ziemi opolskiej, a także popularyzację kultury plastycznej tworzonej obecnie. Warto dodać, że Muzeum Diecezjalne w Opolu w dniu otwarcia  było pierwszym wybudowanym od podstaw muzeum w Polsce po zakończeniu II Wojny Światowej, a modernistyczny bydynek w 1987 roku wyróżniony został tytułem „Mister Architektury”.

Muzeum mieści się w pięknym i funkcjonalnym budynku. Jest chętnie odwiedzane przez Opolan i ludzi spoza naszego terenu. W księdze pamiątkowej znajdują się wpisy znamienitych osób świeckich i duchownych, przedstawicieli hierarchii Kościoła i Władz Państwowych. Zadaniem muzeum jest gromadzenie powstałych przed wiekami na terenie Opolszczyzny obiektów sakralnych, ich ochrona, konserwacja i eksponowanie. W dwóch salach eksponowane są najciekawsze pod względem artystycznym i historycznym dzieła sztuki sakralnej. Ekspozycja uwzględnia szaty, księgi, mszały, paramenta; ukazuje dzieła w trakcie prac konserwatorskich. Dzięki temu zwiedzający mają możliwość zapoznania się ze skomplikowanym procesem przywracania dziełom sztuki pierwotnego wyglądu i blasku.

Poprzez wieloraką działalność Muzeum zmierza do kształtowania właściwego rozumienia i szacunku do sakralnego dziedzictwa kultury ojców, a także do integrowania. Istnienie Muzeum wzbogaca rodzi­me wartości kulturowe o współczesne dzieła ducha i wytwory kultury narodowej, przeniesione z dawnych terenów archidiecezji lwowskiej, wileńskiej, diecezji łuckiej oraz części dawnego terytorium diecezji ołomunieckiej. Działalność Muzeum nie tylko ukazuje bogactwo przeszłości, ale i stan posiadania kultury plastycznej tworzonej współcześnie. Muzeum Diecezjalne stało się w Opolu ośrodkiem kultury chrześcijańskiej. Otworzyło swoje podwoje nowoczesnej sztuce sakralnej, aby pokazywać przemyślane i zaproponowane przez współczesnych artystów wydarzenia z historii zbawienia. W swojej działalności promuje współ­czesną sztukę sakralną poprzez organizowanie zmiennych wystaw ar­tystów rodzimych i zagranicznych.

Wystawy czasowe w latach 1987-2022

1987

XI – XII TYŚ NASZĄ MATKĄ, wystawa inaugurująca działalność Muzeum Diecezjalnego

1988

II – III PRZEMIJANIE, malarstwo Stanisława Rodzińskiego

IV – V SACRUM 1988, wystawa prac plastyków środowiska opolskiego

VI – VIII ICONY, Pantopulos Sotyrys i Jani Konstantynowski Puntos z Grecji

X – XII X LAT PONTYFIKATU JANA PAWŁA II

XII BOŻE NARODZENIE W OCZACH DZIECKA

1989

I – III ILUSTRACJE KSIĘGI HIOBA I APOKALIPSY Jana Lebesteina

IV – VII DROGA DO EMAUS Paula Corazollego z Berlina

VII – VIII PANNA MARIA, fotografie Józefa Jaworskiego z Teksasu

X – XI CMENTARZ ŁYCZAKOWSKI WE LWOWIE, fotografie Marka Maruszaka z Opola

1990

III – IV GINĄCY ŚWIAT CMENTARZY, fotografie Macieja Maciucha z Opola

IV – VI SACRUM 90, wystawa prac plastyków środowiska opolskiego

X – XI APOKALIPSA Ernesta Arnolda Bauera z Wiednia

1991

I TAK DLA ŻYCIA, malarstwo i rzeźba Enzo Albertona z Bassano dell Grappa

V – VII HARMONIA ŚWIATA, malarstwo Rudolfa Halaczynskiego z Kolonii

XI – XII BÓG, NATURA, DZIEŁO CZŁOWIEKA, malarstwo Franciszka Turka z Krakowa

1992

I SZOPKI LUDOWE

II HISTORIA MOJEJ RODZINY

III – IV SACRUM, malarstwo Ryszarda Karchuta

V – VII SACRUM 92, Międzynarodowe Biennale Sztuki Sakralnej

V KONRAD ADENAUER – pierwszy kanclerz Republiki Federalnej Niemiec 1949–1963

XI ŚWIĘTY BRAT ALBERT ADAM CHMIELOWSKI, malarstwo i rysunek Adama Chmielowskiego

1993

II – IV W STRONĘ ŚWIATŁA, wystawa Aleksandra Markowskiego

IV – V DE PROFUNDIS, malarstwo Tadeusza Boruty z Krakowa

VI – X ALOJZY WIERZGOŃ, 60 lat pracy artystycznej

XI – XII ZAPIS, malarstwo i rzeźba Jolanty i Stefana Dousów z Krakowa

1994

II – IV MISTERIUM MĘKI I ŚMIERCI PANA JEZUSA, 14 obrazów współczesnych artystów krakowskich

IV – VI PRZEDSTAWIENIA CHRYSTUSA ZMARTWYCHWSTAŁEGO w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Opolu

VI – VIII ŚLADY NIESKOŃCZONEGO, wystawa grafiki artystów lubelskich

XI – XII BYĆ PAPIEŻEM, wystawa z okazji 15-lecia pontyfikatu Jana Pawła II, fotografie Grzegorza Gałązki z Rzymu

1995

II – VII ŚWIATŁOŚĆ, malarstwo Aldony Mickiewicz z Krakowa

IX RZEŹBA W TRAKCIE KONSERWACJI, wybrane obiekty ze zbiorów własnych

X – XII ŚWIATŁOŚĆ ZIEMI, malarstwo Petera Sommera z Bielefeld

XI KRAJOWA WYSTAWA FILATELISTYCZNA – 700 lat Parafii św. Krzyża i 50 lat Diecezji Opolskiej

XII 700 LAT PARAFII ŚW. KRZYŻA, wystawa pokonkursowa prac uczniów

1996

I – II IMIĘ JEJ – MIŁOŚĆ, malarstwo Anny Jańskiej–Maciuch z Opola

III – V PRZEMIJANIE, rysunek i instalacje Marka Mikulskiego z Opola

VI – VII MIĘDZY PRAWDĄ A ZAMYŚLENIEM, malarstwo Łucji Bagińskiej z Opola

VI – VII RZEŹBA W TRAKCIE KONSERWACJI, wystawa wybranych obiektów ze zbiorów własnych

VIII – IX GRAFIKA I RYSUNEK, Mario Colonna i Stefano Ciapani z Bari

IX – X GÓRNOŚLĄSKI MALARZ I KONSERWATOR, prace Łukasza Mrzygłoda (1884 – 1953)

X – XI DIALOG, wystawa 14 bawarskich artystów plastyków

1997

III – V WYSTAWA PRAC ARTYSTÓW–PEDAGOGÓW Instytutu Sztuki Uniwersytetu Opolskiego

IV – VI DOTKNIĘCIE PROCHU ZIEMI, wystawa Witolda Urbanowicza z Paryża

V NASZA NADZIEJA. RATUJMY LICEUM PLASTYCZNE, wystawa prac uczniów PLSP

V TAJEMNICA MIEJSCA, dyplomowa fotograficzna wystawa Małgorzaty Grubizny z Opola

X – XII DOTKNIĘCIA, grafika Wiesława Przyłuskiego z Łodzi

XII INSPIRACJE TWÓRCZOŚCIĄ JANA CYBISA, wystawa pokonkursowa malarstwa uczniów

PLSP

1998

III – VI KOŚCIOŁY NA KRESACH DAWNEJ RZECZPOSPOLITEJ, fotografie Stanisława Wierzgonia

VI – X BIBLIA, grafiki, akwarele i rysunki Józefa Rozbroja

X – XII PRZEŻYJMY TO JESZCZE RAZ, wystawa z okazji 20-lecia pontyfikatu Jana Pawła II

1999

I ZIEMIA ŚWIĘTA, fotografie Jana Macieja Maciucha

II HISTORIA RODZINY VON MOLTKE

I – III KRYSTYNA, malarstwo Krystyny Wołowskiej z Opola

IV – VI ZAMYŚLENIA, malarstwo i fotografia Jana Macieja Maciucha

VI – VIII RZEŹBA W TRAKCIE KONSERWACJI, wybrane obiekty ze zbiorów własnych

IX – X OBSERWACJA ŻYCIA, wystawa prac Janosa Erosa z Budapesztu

XI – XII BIBLIA NA TKANINIE, gobeliny Jadwigi Anny Nykiel z Krakowa

2000

XII TWARZE, malarstwo Bertamaria Reetz z Kolonii

2001

III – V STWORZENIE, malarstwo i rzeźby Ludwiga Schmeissera z Heidelbergu

V DAR ŻYCIA, malarstwo Kazimierza Frączka

X Z DROGI, fotografie Leszka Mądzika z Lublina

2002

I DOKUMENT, wystawa Marka i Macieja Mikulskich z Opola

VI Z PODRÓŻY PALATYNA OTTHEINRICHA W 1536-1537, prezentacja wybranych obrazów miast śląskich

X – XII ZABYTKOWA GRAFIKA RELIGIJNA, ze zbiorów WBP w Opolu
XII JERZY WOLFF, rysunek i malarstwo ze zbiorów MN i MArch. w Warszawie

2003

I MALARSTWO, Bolesław Polnar

I – II 4×4, Pichurski, Pietrek, Posacki, Trzos”

II – IV POMIĘDZY NIEBEM A ZIEMIĄ, opolskie kapliczki w pracach uczniów Technikum Budowlanego ZSTiO im. K. Gzowskiego w Opolu

III – V RES SACRA – SZTUKA I CZAS, wybrane prace konserwatorskie Mgr Barbary Kalfas

V – X W DRODZE…- COLLAGE, dedykowane Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II

2004

V – VIII EXLIBRYSY JANA PAWŁA II, ze zbiorów Jana Tadeusza Czosnki

IX – X ROMA AETERNA EST, ze zbiorów WBP w Opolu

X – XI W KRĘGU KULTURY NIEMIECKIEJ, grafika ze zbiorów WBP w Opolu

2005

I – IV SYMBOLE Stefana Speila, grafika, rysunek

IV JAN PAWEŁ II – PIELGRZYM POKOJU, wystawa fotograficzna

IV SUPERNOWA STACJA 10 – OPOLE, malarstwo, grafika, rysunek. Międzynarodowy projekt zainicjowany przez grupę twórczą Donna Mobile ze Styrii

X WIELKIEMU RODAKOWI JANOWI PAWŁOWI II – Poczta Polska

X – XI OPOLANIE Z PAPIEŻEM, wystawa fotograficzna

XI – XII V DNI KULTURY AUSTRIACKIEJ W OPOLU – BIS, wystawa „Materiał & Kamień”

2006

I – III ŚWIATŁO – PRZESTRZENIE, wystawa Jana Berdaka z Opola

III – IV CHIŃSKIE OBLICZA JEZUSA

IV Z PODRÓŻY PALATYNA OTTHEINRICHA W 1536-1537, wystawa grafiki widoków miast śląskich

IX – X POLACY A NIEMCY. MIEDZY OBCOŚCIĄ A BLISKOŚCIĄ

2007

I-II KOŚCIOŁY DREWNIANE, fotografie Tadeusza Parcela

III Damian Pietrek, rysunek i malarstwo

IV Wystawa malarstwa i akwareli Edith Temmel z Grazu, w ramach Dni Kultury Austriackiej w Opolu

2008

I-II WYSTAWA GRAFIKI s. Natanaeli Błażejczyk

IV PEJZAŻ NAZNACZONY CHARYZMATEM, fotografie Krystiana Wilka

V WYSTAWA MALARSTWA Gisberta Rzeźniczka

X WYSTAWA MALARSTWA w ramach Dni Kultury Austriackiej w Opolu

XI-XII POD OKIEM MISTRZA, wystawa prac studenckich w 50-lecie pracy dydaktycznej prof. Józefa Nykiela

2010

III – V CZŁOWIEK WOBEC WSPÓŁCZESNYCH ZAŁOŻEŃ URBANISTYCZNYCH, prace Tomasza Pietrka i Magdaleny Promny

VI – VII DYPLOM 2010, wystawa absolwentów Instytutu Sztuki UO

XI-XII OPOLSKIE KOŚCIOŁY DREWNIANE, fotografie Piotra Pawła Maniurki, wystawa w ramach Dni Kultury Niemieckiej

2011

II WYSTAWA MALARSTWA Hannelore Wolf

III – V TAJEMNICE RÓŻAŃCA, prace Agaty Padoł-Ciechanowskiej

VII DYPLOM 2011, wystawa absolwentów Instytutu Sztuki UO

X PERŁY DREWNIANE NA OPOLSZCZYŹNIE, fotografie Piotra Pawła Maniurki

XI HERBARIUM, fotografie Leszka Mądzika, wystawa organizowana we współpracy z Teatrem Lalki i Aktora w Opolu

XII MOJA DROGA DO SZKOŁY, malarstwo i rysunek Damiana Pietrka

2012

X NIEMIECKA ODPOWIEDŹ NA PICASSA, malarstwo Alberta Recka, wystawa w ramach Dni Kultury Niemieckiej

XI Z DZIEDZICTWA WIARY, grafika ze zbiorów WBP w Opolu, wystawa z okazji 25-lecia Muzeum Diecezjalnego w Opolu

2013

I – II ŚLĄSKI TIEPOLO, Szlak malarstwa barokowego im. Franza Antona Sebastianiego na Śląsku

IV W PRZESTRZENI WIARY, fotografie uczniów PLSP w Opolu

2014

III – V ŚLĄSCY TEKSAŃCZYCY – WCZORAJ I DZIŚ, wystawa o emigracji ze Śląska do Teksasu w XIX w.

2009

II RECITAL I WYSTAWA poświęcona twórczości Tadeusza Pabisiaka

II-IV WYSTAWA GRAFIKI Adama Pociechy

III BO ŻYCIE JEST PIĘKNE, fotograficzna wystawa dzieci

XI FESTIWAL LALEK, wystawa prac studentów ASP we Wrocławiu

2016

X – XI ŚLĄSK PERŁY SZTUKI GOTYKU, wystawa w jubileusz 1050-lecia chrześcijaństwa na ziemiach polskich

2017

V MADONNY POLSKIE, wystawa prac Franciszka Kafla

X WODA NA PUSTYNI. Obrazy do Starego Testamentu, wystawa prac Kathrin Kiss-Elder w ramach Dni Kultury Niemieckiej na Śląsku Opolskim

2018

I – II ARCHITEKTURA SAKRALNA, rysunki Adama Hamady

XI – XII TUTAJ ZAWSZE BYLIŚMY WOLNI, wystawa z okazji 40-lecia pontyfikatu Jana Pawła II

2019

III – IV EPIFANIA, wystawa prac Zdzisławy Ludwiniak i s. Natanaeli Błażejczyk

VII – X DWIE DROGI WSPÓLNA PASJA, malarstwo Anety Jaźwińskiej i Grzegorza Kalinowskiego

X-XII CREDO, malarstwo Marty Makarczuk

W latach 2020-2022 ze względu na pandemię oraz kompleksowy remont muzeum, wystawy czasowe nie były organizowane.

Rada programowa

  • ks. Wojciech Lippa – przewodniczący Rady, dyrektor  Muzeum Diecezjalnego w Opolu, historyk sztuki.
  • ks. dr hab. Andrzej Draguła, prof. US – uprawia teologię pastoralną w perspektywie kulturowej, zajmuje się związkami między teologią a kulturą oraz werbalną i ikoniczną komunikacją religijną. Jego zainteresowania rozciągają się od historii kaznodziejstwa, poprzez zagadnienia teologii obrazu w kontekście przemian technologicznych i kulturowych, po badania nad językiem religijnym, liturgią jako rytuałem oraz sposobami obecności religii w przestrzeni publicznej.
  • ks. dr hab. Dariusz Klejnowski-Różycki, prof. UO –  uprawia teologię dogmatyczną, sinolog, ikonograf. Założyciel Śląskiej Szkoły Ikonograficznej. Dyrektor Instytutu Badań nad Teologią i Duchowością Dalekiego Wschodu. Autor licznych artykułów i książek poświęconych sztuce ikon oraz sztuce chrześcijańskiego Wschodu.
  • dr Katarzyna Kostka-Ostapowicz – absolwentka Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, pracę doktorską z zakresu polskiej sztuki okresu międzywojennego obroniła w 2015 roku w Instytucie Historii Sztuki PAN. Wykładowca historii architektury w Instytucie Architektury Akademii Nauk Stosowanych w Raciborzu. Członek Rady Programowej Ars Cameralis Silesiae Superioris. Nauczyciel historii sztuki w Liceum Plastycznym w Raciborzu.
  • ks. dr Leszek Makówka – ukończył studia specjalistyczne z zakresu historii sztuki w Instytucie Historii Sztuki KUL im. Jana Pawła II w Lublinie. Doświadczony kurator wystaw sztuki sakralnej, w latach 2012-2019 był dyrektorem Muzeum Archidiecezjalnego w Katowicach. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na współczesnej sztuce sakralnej. Prowadził badania nad współczesną sztuką sakralną i religijną, stale współpracując z KUL, UKSW w Warszawie i Centrum Dokumentacji Współczesnej Sztuki Sakralnej Uniwersytetu Rzeszowskiego. Jest członkiem Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków oraz Stowarzyszenia Muzeów i Skarbców Kościelnych. Od 2019 roku jest proboszczem w Rudzie Śląskiej-Kłodnicy.
  • dr Karolina Zychowicz – ukończyła studia specjalistyczne z historii sztuki w Instytucie Historii Sztuki KUL im. Jana Pawła II w Lublinie, gdzie w roku 2013 obroniła pracę doktorską. W latach 2012-2023 pracownik działu dokumentacji Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki. Od 2022 roku wykładowca historii sztuki w Instytucie Nauk Wizualnych Uniwersytetu Zielonogórskiego. Od 2023 roku wykładowca w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. Autorka licznych publikacji z zakresu polskiej sztuki współczesnej.