U Źródeł Tego, co Odciśnięte

08.11.2023-30.11.2023

Na wystawie prezentowane są grafiki Szymona Prandziocha. Od strony warsztatowej istotą sztuki graficznej jest odcisk matrycy na papierze. Artysta pracuje w materiale, którego de facto na wystawie nie widzimy: obrabia płaską powierzchnię twardego materiału – drewnianą, kamienną czy też metalową płytę. Trawi ją, rytuje, wdziera się w jej powierzchnię ostrymi narzędziami, następnie powleka farbą i za pomocą prasy przenosi na papier. Reprezentantem i efektem jego pracy jest obraz powstały na papierze w procesie odbicia, a precyzyjniej mówiąc, w procesie odciśnięcia – odcisku. 

Tytuł wystawy „U źródeł tego, co odciśnięte” nawiązuje do odcisku, stanowiącego warsztatową istotę grafiki jako dyscypliny artystycznej.

Szymon Prandzioch w pracach prezentowanych na obecnej wystawie bardzo wyraźnie nawiązuje do ikonografii późnego średniowiecza. W tym czasie w Europie (XV-XVI w.) pojawia się technika graficzna (drzeworyt i miedzioryt); warto tu przywołać takich twórców jak: Mistrz podpisujący się monogramem E.S., Martin Schongauer, Lukas von Leyeden, Israel van Meckenem czy Albrecht Dürer. Dominującą tematyką tej czarnobiałej sztuki była wówczas tematyka religijna. Grafika stała się główną sztuką rozpowszechniającą treści religijne, stała się orężem w propagowaniu nowych idei teologicznych – w późnym średniowieczu treści związanych z nurtem devotio moderna, a u progu czasów nowożytnych idei reformatorskich. Zatem tematycznym źródłem najstarszych europejskich grafik jest religia. Eksponowane na wystawie prace podejmują próbę ponownego zwrócenia się w stronę tego samego źródła, jakim jest doświadczenie religijne.

Jest jeszcze drugi aspekt tego, co odciśnięte. Tym aspektem jest bardzo mocno zakorzeniony w ikonografii i tradycji obraz Vera icon, wizerunek Chrystusa nie namalowany ludzką ręką, lecz odciśnięty na płótnie, powstały w wyniku odcisku. Tutaj tradycja ikonograficzna odnosi nas do dwóch źródeł: do chusty Weroniki i do grobowej chusty Jezusa (całunu). Wizerunek odciśniętej twarzy Jezusa na płótnie stanowi w średniowieczu źródło Jego charakterystycznej fizjonomii powielanej i przedstawianej w licznych dziełach sztuki. Ślady i tropy fenomenu Vera icon odnajdziemy także w prezentowanych na wystawie pracach.

Szymon Prandzioch

Urodzony w 1983 roku w Rudzie Śląskiej. W 2003 roku ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Katowicach. Następnie rozpoczął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, gdzie w roku 2008 w pracowni wklęsłodruku prof. Stanisława Kluski obronił z wyróżnieniem pracę dyplomową. W 2017 roku został doktorem sztuki. W 2022 roku ukończył Studia Podyplomowe z Teologii Duchowości na Uniwersytecie Śląskim. Swoje prace prezentował na wystawach w Brazylii, Bułgarii, Chinach, Hongkongu, Niemczech, Polsce, Serbii, Słowacji, Stanach Zjednoczonych, Szwajcarii i Włoszech. Pracuje jako adiunkt w pracowni rysunku pierwszego roku Grafiki w Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Jest twórcą autorskich realizacji w kościołach, między innymi: w Bytomiu, Gliwicach, Katowicach i Fastowie na Ukrainie. W swojej twórczości inspiruje się ikonografią europejskiej sztuki religijnej. 

Prace prezentowane na wystawie:

  1. Głowa św. Jana Chrzciciela, mezzotinta, 2013 r.
  2. Jezus Miłosierny, technika własna, 2016 r.
  3. Serce Jezusa (wg św. Małgorzaty Marii Alacoque), technika własna, 2016 r.
  4. Pierwszy piątek I, kolografia, 2019 r.
  5. Gorejące ognisko miłości, mezzotinta, 2015 r. 
  6. Pierwszy piątek IX, kolografia, 2019 r.
  7. Tunika z Argentuil, akwatinta, 2013 r.
  8. Suknia z Trewiru, kolografia, 2013 r.
  9. Biczowanie (wg Mistrza z Gościeszowic), technika własna, 2015-2017 r.
  10. Koronowanie cierniem (wg Mistrza z Erfurtu), technika własna, 2015-2017 r.
  11. Naigrywanie, technika własna, 2015-2017 r.
  12. Vera Icon, technika własna, 2015-2017 r.
  13. Opluwany, technika własna, 2015-2017 r.
  14. Koronowanie cierniem, technika własna, 2015-2017 r.
  15. Stacja VI, technika własna, 2015-2017 r.
  16. Krucyfiks, technika własna, 2016 r.
  17. Kołysanka, mezzotinta, 2019 r.
  18. NMP (Niedokończona rozmowa), mezzotinta, 2012
  19. Święty gwóźdź, mezzotinta, 2013 r.
  20. Cierń z Pizy, mezzotinta, 2013 r.
  21. Włócznia Longinusa, mezzotinta, 2013 r.
  22. Titulus Damnationis, mezzotinta, 2011 r.
  23. Pobudka, mezzotinta, 2018 r.
  24. Xstab, kolografia, 2020 r.
  25. Czepek z Cahors, mezzotinta, 2013 r.
  26. Sen o krzyżu, mezzotinta, 2020 r.
  27. Sudarium z Oviedo, akwatinta, 2013 r. 
  28. Vir dolorum/Msza św. Grzegorza, technika własna, 2016 r.
  29. Predella, matryca mezzotinty z blachy tytanowo-cynkowej z naniesioną farbą drukarską, 2015 r.
  30. Żniwa, mezzotinta, 2019 r.
  31. Obrus/Całun, kolografia, 2013 r.
  32. Pokorny, mezzotinta, 2013 r.
  33. Iz 53,7/Qui tollit, mezzotinta, 2023 r.
  34. Studium Chusty z Manopello, miękki werniks, sucha igła, 2013 r.

oraz 
Cykl dwudziestu grafik Vir Dolorum, mezzotinta, miedzioryt, 2007-2008 r.:Bez kolejki, Windy, Wezwanie, Rozmowa, Opatrunek I, Opatrunek II, Lek III, Pierwsza pomoc, Dawka, Niedziela palmowa 2005, Vir dolorum I, Amen (Lek I), Lek II, Vir Dolorum II, Rurka tracheotomijna, Vir Dolorum III, Zmiana, Sala, Rozpoznanie, Melodia/Wykres

S. Prandzioch, NMP (Niedokończona rozmowa), mezzotinta, 2012